گروه سیاسی: «محمدجواد ظریف» تنها به فاصله چند روز در یک چرخش آشکار و کاملا متناقض با مواضع قبلی خود، نظرش را درباره بازگشت بدون پیششرط دولت جدید آمریکا به برجام عوض کرد.
به گزارش «وطن امروز»، وزیر امور خارجه شامگاه دوشنبه در مصاحبه با شبکه سیانان تصریح کرد میتوان مکانیسمی را برای هماهنگسازی و همزمان کردن اقدامات واشنگتن و تهران جهت اجرای کامل تعهدات برجامی به کار گرفت.
ظریف در مصاحبه اختصاصی با «کریستین امانپور» گفت: «لازم است دولت آمریکا به برجام برگردد و ایران آماده خواهد بود فورا [این اقدام را] پاسخ دهد. زمان، مهم نیست، مساله این است که آیا ایالات متحده - دولت جدید آمریکا- میخواهد سیاستهای شکستخورده دولت ترامپ را دنبال کند یا نه».
ظریف در پاسخ به پرسش امانپور که آیا ممکن است از مکانیسمی برای حلوفصل اختلافات بر سر اینکه کدام طرف باید نخست به برجام برگردد استفاده کرد، گفت: «میتوان مکانیسمی برای همزمان کردن یا هماهنگ کردن آن (بازگشت ایران و آمریکا به برجام) داشت».
ظریف که تا همین چند روز قبل در واکنش به شرطهای آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا درباره بازگشت ایران به محدودیتهای هستهای ذیل برجام، خواستار بازگشت بدون قید و شرط دولت بایدن به توافق هستهای شده بود، حالا با یک پله تنزل از دیدگاههایش از مکانیزم بازگشت همزمان سخن میگوید.
وی در واکنش به اظهارات وزیر خارجه آمریکا که در نخستین نشست خبری خود مطرح کرد، گفته بود: به محض اینکه آمریکا تعهداتش را اجرا کند و ما نفع اجرای این تعهدات را ببینیم، ما هم تعهدات خود را به صورت کامل اجرا میکنیم و این توسط رهبر انقلاب اعلام شده است. ظریف در این باره در جریان دیدار مولود چاووشاوغلو، همتای ترک خود گفته بود: امیدهایی که اعضای دولت جدید آمریکا دارند و ادعا میکنند ایران باید به توافق هستهای بازگردد، نه منطقی است و نه هیچ وقت اجرا خواهد شد. وزیر امور خارجه همچنین در توئیتر خطاب به هفتادویکمین وزیر خارجه آمریکا نوشت: «ایران به برجام پایبند ماند و تنها اقدامات اصلاحی پیشبینی شده (در بند ۳۶ برجام) را اتخاذ کرد. خب! حالا چه کسی باید نخستین گام را بردارد؟ هرگز شکست حداکثری ترامپ را فراموش نکنید». رئیس دستگاه سیاست خارجی همچنین در گفتوگوی تلویزیونی با راشاتودی اظهار کرد: ما در توافق بودیم و همچنان در این توافق (برجام) هستیم. ایالات متحده طرفی بود که توافق را ترک کرد، به ایران فشار اعمال کرد و در حال حاضر اگر آنها به توافق بازگردند و شروع به اجرای تعهداتشان ذیل توافق کنند، دلیلی وجود ندارد ما به اجرای کامل تعهداتمان بازنگردیم... اول برادری خود را ثابت کنند، بعد از ایران درخواست ارث و میراث کنند».
به نظر میرسد وزیر امور خارجه همچنان با دیده خوشبینی به تحولات جدید سیاست خارجی در کاخ سفید نسبت به تصمیمگیری درباره برجام مینگرد و این در حالی است که دولت بایدن به طور واضح روشن کرده در حال حاضر ارادهای برای بازگشت به برجام ندارد و فقط اعلام رسمی جو بایدن، رئیسجمهور جدید آمریکا در این باره مانده است. بنابراین باید از اظهارات ظریف وام گرفت و از وزیر امور خارجه سوال کرد بالاخره کدام طرف باید نخستین گام را بردارد؟
در همین رابطه وزیر جدید خارجه آمریکا چهارشنبهشب اعلام کرد: «بایدن بسیار شفاف بوده؛ اگر ایران به پایبندی کامل به تعهدات خود ذیل برجام بازگردد، آمریکا نیز همان کار را میکند». آنتونی بلینکن ادامه داد: «سپس، از آن- بازگشت به توافق- به عنوان بستری برای ایجاد توافقی قویتر و طولانیتر که دیگر مسائل مشکلزا در روابط با ایران را برطرف کند، با کمک متحدان خود استفاده میکنیم اما هنوز فاصله زیادی با آن نقطه داریم».
بلینکن اضافه کرد: «ایران در چندین حوزه در تناقض با برجام است و مدتی طول میکشد اگر تصمیم بگیرند به تبعیت بازگردند و ما باید ابتدا راستیآزمایی کنیم که در حال تبعیت هستند». بلینکن تصریح کرد: «اگر ایران تصمیم بگیرد به پایبندی به برجام بازگردد، ما نیز تیم قدرتمندی از کارشناسان تشکیل خواهیم داد تا ابعاد مختلف این موضوع را بررسی کنیم».
با وجود این اظهارات از سوی طرف آمریکایی، مشخص نیست محمدجواد ظریف به چه منظوری هر روز یک آپشن برای بازگشت واشنگتن به برنامه جامع مشترک اقدام میگذارد و روشن نیست اظهارات از موضع پایین وزیر امور خارجه که طرف مقابل را برای ادامه فشار موثر بر ایران تشجیع میکند و کشورمان را نیازمند بازگشت آمریکا به برجام نشان میدهد با چه هدفی صورت میگیرد.
ظریف در ادامه گفتوگو با سیانان گفت: «همانطور که میدانید در داخل خود توافق هستهای مکانیسمی تعبیه شده که کمیسیون مشترک است و کمیسیون مشترک یک هماهنگکننده دارد. این هماهنگکننده ۲ منصب دارد- [این هماهنگکننده] قبلا فدریکا موگرینی بود، الان جوزپ بورل است- یکی از ۲ منصب او، مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپایی است و منصب دیگر، هماهنگکننده کمیسیون مشترک».
ظریف در ادامه گفت: «او میتواند از سمتش در کسوت هماهنگکننده کمیسیون مشترک برای هماهنگسازی اقداماتی که لازم است ایران و ایالات متحده انجام دهند، استفاده کند. به طور مشخص، اقداماتی که ایران انجام میدهد همواره تحت نظارت و راستیآزمایی آژانس بینالمللی انرژی اتمی بوده و ما نشان دادهایم به قولهایمان عمل کردهایم. آن طرفی که نتوانسته نشان دهد به قولهایش عمل میکند ایالات متحده است».
رئیس دستگاه دیپلماسی گفت: «همانطور که گفتیم لازم است ایالات متحده حسننیت خودش را نشان دهد؛ ما همین حالا هم حسننیت خودمان را اثبات کردهایم. اگر ما از محدودیتهای توافق فاصله گرفتهایم به خاطر آن است که ایالات متحده تلاش کرد یک جنگ اقتصادی تمامعیار به ایران تحمیل کند. این را متوقف کند، ما به پایبندی کامل برمیگردیم».
وزیر امور خارجه در بخش دیگری از این مصاحبه به سوال کریستین امانپور که گفت مصوبه مجلس شورای اسلامی در صورت اجرایی شدن ناقض تعهدات ایران در برجام خواهد بود، اینطور پاسخ داد: «آن اقدامات، نقض تعهدات ما نخواهد بود، بلکه بخشی از روند کاهش تعهدات ما خواهد بود؛ چون اینها تعهدات داوطلبانهای بودند که ما به آنها پایبند شدیم. بازرسهای آژانس اخراج نخواهند شد، بلکه بازرسیهای آژانس محدود میشود، چون همانطور که میدانید در حال حاضر ایران تحت شدیدترین مکانیسمهای نظارتی آژانس نسبت به هر جای دیگر دنیا قرار گرفته است. آژانس بینالمللی انرژی اتمی بارها و بارها در ایران بازرسی انجام داده و ما این را محدود خواهیم کرد».
***
[پکن خواستار بازگشت بدون پیششرط آمریکا به برجام شد]
سخنگوی وزارت خارجه چین ضمن تأکید بر لزوم حفظ توافق هستهای ایران از ایالات متحده خواست بدون تعیین هر گونه پیششرط به برجام بازگردد. «وانگ ونبین» سخنگوی وزارت خارجه چین دیروز (سهشنبه) در کنفرانس خبری روزانه خود با اشاره به اظهارات اخیر مقامهای آمریکایی درباره شرایط بازگشت دولت جو بایدن، رئیسجمهور آمریکا به توافق هستهای ایران، خواستار بازگشت بدون پیششرط ایالات متحده به برجام شد. طبق این گزارش، دیپلمات ارشد چین ضمن تأکید بر لزوم حفظ برجام و پایبندی همه طرفها به توافق هستهای گفت: «برای بازگشت برجام به مسیر درست، به همکاری با همه طرفها ادامه میدهیم».