گروه سیاسی: در میانه مذاکرات هسته‌ای ژنو یعنی در آبان‌ماه 1392 در حالی که همه منتظر شنیدن خبر توافق موقت میان ایران و 1+5 بودند؛ این لوران فابیوس، وزیر خارجه فرانسه بود که با لبخند‌های ریز و تلخ خود از محل مذاکرات بیرون آمد و گفت: «توافق بی‌توافق». در ایران هنوز همه خاطرشان هست که فرانسوی‌ها در مذاکرات هسته‌ای چه کردند. تنها چند روز پس از آنکه فرانسه مانع توافق موقت میان ایران و 1+5 شد؛ فرانسوا اولاند، رئیس‌جمهور فرانسه دست لوران فابیوس را گرفت و به سرزمین‌های اشغالی رفت تا برای بنیامین نتانیاهو دم تکان دهد.  به گزارش «وطن امروز»، نقش فرانسه را خیلی زود همه متوجه شدند. آنها پلیس بد مذاکرات بودند. نقش‌های سرسختانه را فرانسوی‌ها ایفا می‌کردند. پلیس بد البته تا آخر پلیس بد ماند. حتی در همین روزهای منتهی به برجام نیز فرانسوی‌ها مدام بر طبل منفی کوبیدند. ‌آش آنقدر شور شد که خبرگزاری فرانسه نیز بشدت نگران سهم فرانسه از بازار پر رونق ایران در دوران پسابرجام شد و مواضع فابیوس علیه ایران را باعث ایجاد ذهنیت منفی میان ایرانیان دانست.
البته آنچه خبرگزاری فرانسه از آن بشدت نگران بود؛ یک واقعیت غیر قابل کتمان در ایران است. ایرانی‌ها خاطرات بسیار بدی از چشم‌آبی‌های مغرور فرانسوی دارند. آنها که سن‌شان بیشتر است، در کشاکش مذاکرات هسته‌ای و آن زمان که اختلاف بر سر میزان عقب‌نشینی هسته‌ای ایران بالا می‌گرفت و سیرک فابیوس راه می‌افتاد؛ ماجرای یوردیف به خاطرشان می‌آمد و قرارداد 20 میلیارد دلاری که اسلاف فابیوس آن را فسخ کردند. ایرانیان کم خاطره بد از فرانسوی‌ها ندارند. ماجرای انتقال خون‌های آلوده به ایران توسط لوران فابیوس یا پناه دادن به منافقین که دست‌شان به خون بیش از 13 هزار ایرانی آغشته است هم از جمله خاطرات بدی است که در بحبوحه مذاکرات هسته‌ای برای ایرانیان یادآوری شده است. این همان واقعیتی است که حسین موسویان نیز به آن اشاره کرده است. موسویان که از اعضای تیم مذاکره کننده در دولت اصلاحات است و روابط بسیار نزدیکی با حسن روحانی و مذاکره‌کنندگان او دارد در یادداشتی که در آستانه سفر روحانی به فرانسه در روزنامه لوموند منتشر شده، نوشته است: «مذاکرات هسته‌ای ایران و
6 قدرت جهانی از سپتامبر 2013 با ورود آمریکا جدی شد و طی کمتر از 2 سال در جولای 2015 توافق نهایی هسته‌ای حاصل شد. بعد از توافق از دوستان مذاکره‌کننده ایرانی‌ام پرسیدم کدام کشور منفی‌ترین نقش را ایفا کرد؟ بدون لحظه‌ای تامل گفتند: فرانسه! در عین حال وقتی اصول توافق هسته‌ای در آوریل 2015 نهایی و رفع تحریم‌ها قطعی شد، فرانسه خود را در صف مقدم عقد قراردادهای اقتصادی با ایران قرار داد! چنین رفتارهایی موجب شده خیلی‌ها در ایران، فرانسه را شریکی «غیرقابل اعتماد» و «فرصت‌طلب» تلقی کنند». روحانی به فرانسه رفت. آن هم درست یک روز پس از آنکه فرانسه خواستار اعمال تحریم‌های جدید از سوی اتحادیه اروپایی علیه ایران شده بود! او مورد استقبال سرد و خشک فرانسوا اولاند قرار گرفت و در طول مراسم استقبال یا در مراسم امضای تفاهمنامه‌ها کسی لبخند اولاند را ندید و این در حالی است که لبخند از صورت حسن روحانی نمی‌افتاد. شاید این تلقی از برخورد اولاند با رئیس‌جمهور ایران به خاطرات بد و بی‌اعتمادی ما به فرانسوی‌ها باشد اما شاید هم اولاند به دوستانش در تل‌آویو فکر می‌کرد و می‌خواست آنها تصاویر خوبی از این استقبال ببینند. به هر حال تفاهمنامه‌ها میان طرفین امضا شد و فرانسه مزد نقش خود در مذاکرات را از ایران گرفت! گویی خون تازه‌ای در رگ‌های اقتصادی فرانسه تزریق شده باشد؛ آن هم درست در روزهایی که اعتصاب صنف‌های مختلف کارگری در پاریس از آشفتگی اقتصادی این کشور خبر می‌دهد. البته آن‌طور که خود فرانسوی‌ها نیز اقرار کرده‌اند آنها بیشترین ضرر را از تحریم‌های ایران متحمل شده‌اند. این اعتراف بزرگ را نخست‌وزیر فرانسه انجام داد. نخست‌وزیر فرانسه در این نشست مشترک فعالان اقتصادی
2 کشور که با حضور روحانی برگزار شد  با اشاره به سوابق همکاری مثبت و تاریخی دو کشور، گفت: بیشترین ضرر را از تحریم ایران متحمل شدیم. توافق هسته‌ای باب جدیدی را در روابط دو کشور می‌گشاید و فرانسه خواهان همکاری‌های همه‌جانبه با ایران است. «مانوئل کارلوس ولس» نخست‌وزیر فرانسه انعقاد چند موافقتنامه بین بخش‌های خصوصی دو کشور در این نشست را نشانه خوبی برای اراده 2 کشور و بخش‌های خصوصی ایران و فرانسه برای گسترش تعاملات دانست و اظهار داشت: این آغازی خوب برای گسترش همکاری‌های سیاسی و تحکیم روابط سیاسی دو کشور بر مبنای منافع مشترک اقتصادی است.
 قرارداد با پژو همان شرکتی که در میانه تحریم‌ها پای خود را روی پدال گاز نهاد و از ایران رفت؛ بسته شد. قرارداد با شرط خرید سالانه 200 هزار خودرو بسته شده است. فرانسوی‌ها قرار است پژو 208 و پژو 301 را تا سال 2017 وارد بازار ایران کنند. شاید مصداق بارز زیان بی‌سابقه فرانسه از تحریم‌های ایران به خاطر همین تحریم پژو باشد. شرکت خودروسازی پژو پس از تحریم‌های ایران هزاران نفر از کارگران خود را اخراج کرد. برخی کارشناسان از تعطیل شدن برخی خطوط تولید پژو پس از خروج از بازار ایران خبر دادند. حالا در سفر روحانی به فرانسه، خون جدیدی در رگ‌های پژو تزریق شده است. لبخند‌های مدیرعامل پژو در هنگام امضای تفاهمنامه همکاری با ایران‌خودرو این خوشحالی را به‌خوبی حکایت می‌کرد. از سوی دیگر مدیرعامل ایرباس نیز قرار است 114 هواپیمای نوساز و دست دوم به ایران بفروشد؛ قراردادی که برخی رقم آن را تا 27 میلیارد دلار تخمین زده‌اند! شرکت هواپیمایی ایرباس 114 هواپیمای مسافری به ایران‌ تحویل خواهد داد، همچنین خدمات آموزش خلبان و تعمیر و نگهداری فراهم می‌کند. این سفارش که بر مبنای قیمت‌های اعلام شده از سوی ایرباس، 27 میلیارد دلار ارزش دارد شامل 12 فروند هواپیمای سوپرجامبوی
2 طبقه ‌ای380 و 21 فروند هواپیما از خانواده ‌ای320 و 24 فروند ‌ای320 نیو است. همچنین 73 فروند هواپیمای پهن پیکر سفارش ایران که بخشی از آن شامل 27‌ ای330 و 18‌ ای330 نیو و 16‌ ای350 می‌شود.
این رقم یعنی 27 میلیارد دلار تقریبا بخش عمده‌ای از رقم قراردادهای سفر روحانی به فرانسه است. مجموع کلی قراردادهای روحانی به فرانسه 33 میلیارد دلار بوده است که 27 میلیارد دلار آن صرف خرید هواپیما خواهد شد. به غیر از خرید هواپیما و خرید پژو، قرارداد میان شرکت‌های راه‌آهن طرفین و نیز حضور توتال در بازار نفت ایران دیگر قراردادهای میان 2 کشور بوده است. سفر روحانی با این خرید‌های هنگفت و گران به پایان رسید.

دکتر  محمدرضا  مهدیار اسماعیلی: به یاد دارم صبح یکی از روزهای ماه مه ‌سال 2006 که جورج بوش رئیس‌جمهور وقت آمریکا در نطقی تلویزیونی در کمال شادمانی، هنری پالستون را به عنوان وزیر خزانه‌‌داری ایالات متحده برگزید، هنری پالستون با دستانی فرو برده در جیب، با ابراز بی‌تفاوتی کامل در کنار بوش ایستاده بود و حین نطق انتصابش توسط رئیس‌جمهور کشورش در اوج بی‌توجهی به او، در حال لذت بردن از مشاهده مناظر طبیعی اطراف کاخ سفید بود! تصویر آشنایی که دولتمردان فعلی کشورمان نیز در سال‌های اخیر تمایل زیادی به بومی‌سازی آن نشان داده‌اند؛ سیاست انتصاب تجار و بازرگانان متمکن بر مناصب مهم اقتصادی و سیاسی کشور. استدلال اتخاذ این سیاست نیز این‌ است که افرادی که توانایی تولید ثروت و رفتار حرفه‌ای اقتصادی را پیش از این در کارنامه شخصی خود دارند، طبعاً برای سازمان‌های دولتی تحت مدیریت خود نیز می‌توانند شکوفایی اقتصادی و رشد بهره‌وری بیشتری را به ارمغان بیاورند. سیاستی که اغلب در بطن خود دارای یک تالی فاسد است!
ممکن است تصور کنید که برای هنری پالستون که در طول سال قبل از آن مبلغ بسیار هنگفت 31 میلیون دلاری را تنها بابت دستمزد مدیریت از بنگاه عظیم گلدمن ساکس دریافت کرده بود، قبول این پست دولتی با حقوق بسیار ناچیز آن، کاری سخت و احتمالاً غیر‌عقلایی بوده است. یا شاید هم انگیزه مدیریت جهادی و خدمت به کشورش او را وادار به قبول این مسؤولیت سنگین دولتی با حقوق بسیار ناچیز آن کرده است! اما 3 سال بعد مشخص شد که او با پذیرفتن سمت وزیر خزانه‌‌داری در آن مقطع، بزرگ‌ترین و سودآور‌ترین تصمیم اقتصادی تمام عمرش را گرفته بود، زیرا او پیش از قبول سمت وزارت موظف بود کل 485 میلیون دلار سهام شخصی خود از بنگاه گلدمن ساکس را به فروش برساند! داستان زمانی جذاب‌تر شد که او با بهره‌گیری از قانون مصوب دوران تصدی بوش پدر توانست از معافیت مالیاتی مدیران دولتی نیز استفاده کند و 50 میلیون دلار نیز مالیات نپردازد!
اما از چه زمانی این باور در ذهن سیاستمداران القا شد که دعوت از ژنرال‌های اقتصادی می‌تواند گره از مشکل اقتصاد کشور باز کند؟ تا جایی که رئیس‌جمهور روحانی در رقابت‌های انتخابات ریاست جمهوری خود سعی کرد تا با معرفی رئیس اتاق بازرگانی ایران – به عنوان مورد اعتمادترین اقتصاددان دولتی نزد بخش خصوصی- به عنوان یار و مشاور نزدیک خود، رأی بیشتری را با هدف حل بهتر مشکلات اقتصادی کشور به خود جلب کند.
اکنون رئیس‌جمهور روحانی در دولت خود با دعوت از عده قابل ملاحظه‌ای از صاحبان سرمایه‌های خصوصی در سمت‌های مهم دولتی تلاش می‌کند بخش صاحب سرمایه کشور را با خود همراه سازد و با تفویض اختیارات دولتی به افرادی که پیش از این در بنگاه‌های خصوصی به مدیریت سرمایه‌های کلان پرداخته‌اند، به زعم خود مشکلات اقتصادی کشور را به صورت عملیاتی و عینی‌تر شناسایی و حل کند. حضور افرادی که در عین تصدی امتیاز صرافی خصوصی در دوره تحریم ارز، در راس امور بوده‌اند یک نمونه بارز از این مدعاست، یا اداره وزارت صنعت، معدن و تجارت که اکنون تحت مدیریت برخی تجار پیشین بخش خصوصی قرار گرفته، نمونه مهم دیگر از وجود این دیدگاه در دولت یازدهم است. حال به این موارد، حضور رئیس پرسابقه اتاق بازرگانی ایران را نیز به عنوان رئیس دفتر رئیس‌جمهور اضافه کنید. معتقدم حضور چنین مدیرانی در بدنه دولت، خواسته یا ناخواسته اقتصاد کشور را به سمت بخش‌های ثانویه اقتصاد سوق داده است.
تمایل رونق دادن به بخش بازرگانی و تجارت موجب شده که بخش اصلی و موتور محرک اقتصاد کشور که همانا تولید داخلی با تکیه بر اصول اقتصاد مقاومتی باشد، بیش از پیش مغفول بماند. اتفاقی که مشابه آن در زمان ریاست جمهوری رونالد ریگان رخ داد و وی با هدف ایجاد همراهی کامل میان وال‌استریت و دولت خود، مدیرعامل بانک سرمایه‌گذاری مریل لینچ را به عنوان وزیر خرانه‌‌داری خود برگزید و به ملت خود اعلام کرد تلاش می‌کند با اقتصاد بخش خصوصی کشورش همراهی صددرصدی کند. او با همین پرچم آغازگر دوره 30 ساله مقررات‌زدایی و حذف نظارت‌های مالی بود. اما فرجام این همراهی‌ها با صاحبان سرمایه در سرمایه‌‌گذاری در دارایی‌های پرریسک، منجر به ورشکستگی صدها شرکت پس‌انداز و وام‌‌دهی در ایالات متحده شد و در نهایت 124 میلیارد دلار را تحت عنوان مالیات بر دوش توده جامعه تحمیل کرد. رقمی که به قیمت صرف پس‌انداز کل عمر برخی از مردم تمام شد. اگرچه آن واقعه در کوتاه‌مدت منجر به سلب مدیریت از بسیاری از مدیران اصلی اقتصاد آمریکا شد و حتی یار غار ریگان، چارلز کیتینگ را به زندان فرستاد اما چندی بعد معاون کیتینگ یعنی الن گرینسپن که در تمام تصمیمات دردسرساز کیتینگ، مشاور عالی و مشوق او بود به ریاست بانک مرکزی آمریکا نائل شد و در تمام دوره بیل کلینتون و تا نیمه حکومت بوش نیز سکاندار این پست کلیدی بود.
اکنون پس از روشن شدن زیان 5 تریلیون دلاری سال 2001، جرم آگاهانه الن گرینسپن بر هیچ یک از اقتصاددانان سیاسی دنیا پوشیده نیست. کسی که با میدان دادن به رابرت رابین به عنوان وزیر خزانه‌داری ایالات متحده آمریکا، شرکت خصوصی سیتی‌گروپ را رشد داد و اندکی پیش از پدید آمدن زیان 5 تریلیون دلاری سال 2001، در مقام نایب رئیسی شرکت سیتی‌گروپ مبلغ 126 میلیون دلار کسب کرد!
طی 2 سال گذشته دولت یازدهم با استدلال تلاش برای درک بهتر سرمایه‌‌داران خصوصی در به‌کار‌گیری مدیران اقتصادی بخش خصوصی سنگ تمام گذاشته است. مدیرانی که اغلب طرفدار اقتصاد باز هستند و همواره دولت را به سمت آزاد گذاشتن بخش بازرگانی تشویق کرده‌اند. در رابطه با تعیین سهم قابل تخصیص منابع و تسهیلات بانکی، ما شاهد این هستیم که این مدیران دائماً تلاش کرده‌اند تا محدودیت سهم برخورداری بازرگانی از منابع را برداشته و با مقررات‌زدایی در حوزه تخصیص منابع، این امکان را فراهم کنند که بخش بازرگانی با توجه به اینکه به هر حال
می‌تواند سود تسهیلات را باز پرداخت کند از سهم بیشتری هم برخوردار باشد. مخالفت با ایجاد سهم‌بندی برای بخش‌های کشاورزی، صنعت و بازرگانی کشور در تصاحب منابع مالی، وام‌ها و تسهیلات از بارزترین نمونه‌های آن است. مبنای سخن‌شان هم این است که بگذارید هرکدام از بخش‌های اقتصاد به اندازه استعدادشان در جذب منابع از تسهیلات بهره‌مند شوند.
حقیقت آن است که به دلیل ساختار فعلی اقتصاد ایران، سرمایه‌گذاری در بخش بازرگانی از دیگر بخش‌ها پرسودتر است و این موجب شده بهره‌گیری از تسهیلات بانکی با سودهای بالاتر هم برای این بخش ممکن باشد. حتی با توجه به ساختار اقتصاد و سیستم بانکی مبتنی بر نفت ایران می‌توان پیش‌بینی کرد سود بانکی هرقدر بالا باشد، باز هم حیات این بخش چندان به خطر نمی‌افتد، چرا که بسیاری از قسمت‌های کلیدی این بخش در اختیار شرکت‌های اقماری خود بانک‌هاست
و عملا آنچه آنها پرداخت می‌کنند  تنها مابه‌التفاوت حسابداری سود پرداختی و سود دریافتی است. این موضوع به روشنی موجب می‌شود که بر خلاف مصلحت عمومی اقتصاد کشور که مبتنی بر افزایش سهم بخش‌های مولد بر مبنای اقتصاد مقاومتی است، سهم‌های غیرمولد یا نیمه‌مولد در کشور قدرت یابند و در ادامه منجر به آن می‌شود که بخش‌های نیمه‌مولد نیز کم‌کم به سمت سفته‌بازی و رفتار غیرمولد روی آورند. علت این تغییر رویه در اصالت نفع شخصی در دیدگاه بازیگران اقتصادی است.
آنچه امروز در عمل روی می‌دهد آن است که سرمایه‌داران خصوصی بر خلاف مصلحت عمومی اقتصاد به دنبال حداکثر کردن سود خود در بخش بازرگانی هستند. طبعاً تصدی یک سرمایه‌دار خصوصی بر مناصب مهم سیاسی و اقتصادی موجب
می‌شود اقتصاد جامعه از نقطه بهینه منطقی خود به سمت نقطه بهینه سیاسی حرکت کند و این تعریف ساده‌ای از مفهوم اقتصاد سیاسی است؛ جابه‌جا شدن بهینه اقتصادی ناظر به مصلحت کل جامعه، به سمت بهینه سیاسی ناظر به مصلحت خاص. به دیگر سخن، وقتی در اقتصاد کشور ترجیحات سیاسی اولویت پیدا کنند، نقاط بهینه اقتصاد نیز تغییر می‌کند. اگر ما بُعد سیاسی را در نظر نگیریم نقاط بهینه اقتصادی مختصات مشخصی پیدا می‌کنند. این در حالی است که با آشکار شدن ابعاد سیاسی، نقاط بهینه از حالت طبیعی اقتصادی خود به مختصات جدید حرکت می‌کنند.
داستان سوال‌برانگیز وام خودرو در روزهای بی‌پولی دولت نیز از این منظر نتایج جالبی را نشان خواهد داد. تسهیلات بسیار انبوهی که می‌توانست به جای خودرو که
اصلی‌ترین عامل محرک صنعت و بازرگانی در کشور است، به ساخت مسکن و تکمیل پروژه مسکن‌مهر اختصاص یابد. اکنون سوال مهم بسیاری از اقتصاددانان از دولت این است که چرا دولت در وانفسای بی‌پولی و کسری بودجه، طرف تقاضا را با تزریق پول به مسکن‌مهر تحریک نکرده است؟ ایده تحریک تقاضا با کدام مبنا به سمت بازار خودرو رفت؟
در این مقاله بنا ندارم تمام علت این تصمیم را بر گردن «وجود تفکر اقتصاد سیاسی خرد و مبتنی بر بازار آزاد در ذهن مدیران فعلی» بیندازم اما ناچاریم بپذیریم این تفکر خواسته یا ناخواسته بر تصمیم مدیر ذی‌نفع تاثیر‌گذار است. ضمن اینکه باید دانست چشم‌انداز دولت از دوران حضور خود بر مسند اداره کشور نیز بر این تصمیمات تاثیر خواهد گذاشت. یعنی احتمال تغییر دولت همواره این قبیل
هزینه‌های سیاسی را بالاتر می‌برد. به این معنی که هر چه دولت فعلی از میزان انتخاب مجدد خود نامطمئن‌تر باشد، تصمیمات سیاسی بیشتری می‌گیرد تا تضمینی بر تثبیت بیشتر او شود. هر چه دولت احتمال ابقای در قدرت را ضعیف‌تر ارزیابی کند، نرخ رجحان زمانی
سیاست‌‌گذاری‌های مالی بیشتر شده و افق سیاست‌ها کوتاه‌تر می‌شود یا آنکه دولت را به این وا می‌دارد تا با تصویب قوانین بلند مدت، جایگاه آتی خود را بیشتر در دوران دور ماندن از قدرت، تأمین کند. یکی از نگرانی‌های قراردادهای جدید نفتی که در دولت جدید طراحی شده نیز همین است.
قراردادهای آی‌پی‌سی، قراردادهای جدیدی هستند که به تازگی رونمایی شده‌اند و طول بازه آنها حتی می‌تواند 30 ساله باشد. این قبیل قراردادهای بلندمدت عملاً قدرت جناح تصویب‌کننده آن را در طول مدت قرارداد
تا حدی حفظ می‌کند. اصولاً اگر دولت، دوره حضور خود در قدرت را کم و کوتاه ارزیابی کند، تمایلی به
سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت ندارد.سرمایه‌گذاری‌هایی  همچون پروژه‌های عمرانی بلندمدت که علی‌الاصول در همان دولت به بار نخواهد نشست. در عوض این دولت تمایل به توجه به کسب دستاوردهای پرهیجان سیاسی دارد که در کوتاه‌مدت فضای جامعه را متأثر خواهد کرد. مایلم با آوردن مثالی مقایسه‌ای بین طرح عمرانی مسکن‌مهر در دولت پیشین و طرح برجام در دولت فعلی ابعاد این بحث را روشن‌تر کنم.
طرح عمرانی مسکن‌مهر پروژه‌ای بسیار بزرگ بود که قطعاً ثمرات کوتاه‌مدت سیاسی برای دولت مبدع آن نداشت. حتی در میان‌مدت نیز به دلیل هزینه بسیار سنگینی که به خود اختصاص می‌داد ممکن بود از مرز آستانه انتظار جامعه برای مشاهده بازدهی و ثمرات اقتصادی  آن نیز عبور کند و به دلیل فرا نرسیدن موسم ثمردهی آن جامعه را ملول و منتقد کند. کما اینکه به دلیل مشکلات متعدد در شیوه اجرا، این اتفاق نیز افتاد اما در مجموع و با نگاه به افق بلندمدت رشد جمعیت و نرخ ازدواج موالید دهه 60 که پرجمعیت‌ترین موالید تاریخ ایران هستند، قطعاً اجرای آن ضروری و اصلاح در شیوه اجرای آن بر دولت‌های بعدی از اوجب واجبات بود. در مقابل، طرح تعلیق تحریم‌ها و انجام مذاکرات هسته‌ای و اجرای برجام سیاستی بود که از حیث تحمیل هزینه‌های سربار اقتصادی دولت به صرفه و قابل اجرا بود و می‌توانست با ایجاد هیجانات اجتماعی، دستاوردهای سیاسی ارزان و جذابی را به دنبال داشته باشد. حتی اگر بر همزمان شدن تصادفی موسم پسا‌برجام با موسم انتخابات مجلس دهم و بروز حس شادمانی اولیه پس از آن در بین موافقان برجام نقدی نداشته باشیم و امیدوار باشیم که لااقل موجب حضور حداکثری هر دو طیف موافق و مخالف در انتخابات پیش رو باشد؛ حتی اگر به اینکه زمان و روز اجرایی شدن آن تا روز انتخابات آنقدر محدود است که فرصت عملیاتی شدن هر آرزویی را در پی اجرای آن به موافقانش نمی‌دهد هم خرده نگیریم- اگرچه وجود فاصله زمانی کوتاه بین روز اجرایی شدن آن تا روز انتخابات موجب قابل تحمل شدن تعلیق و انتظار موافقان آن برای دیدن ثمرات خیالی اقتصادی خواهد شد و این خود تاکتیک مناسبی برای همراه نگه داشتن کسانی است که به اشتباه تصور می‌کنند اجرای برجام در کوتاه‌مدت می‌تواند تحولات مهمی در اقتصاد ایجاد کند- باز هم آنچه می‌توانم حس کنم این است که تکمیل هرچند کم‌هزینه و مدبرانه طرح مسکن‌مهر، ممکن بود به نفع دولت  پیشین تمام شود و این امر احتمالاً چه در کوتاه‌مدت و انتخابات پیش رو و چه در بلندمدت و چشم‌انداز سیاسی جناح حاکم، جذابیتی برای دولتمردان نداشت و لذا مسکوت ماند.
تاکید می‌کنم برخورداری افراد از سرمایه مشروع فاقد اشکال است و من اینجا درصدد تکفیر و تقبیح ثروت‌آفرینی فردی و بخش خصوصی نیستم. در شرایط کنونی تلاش برای تقویت اقتصاد و تولید ملی از طریق سرمایه‌‌گذاری و اشتغالزایی امری مثبت و پسندیده است و همه آحاد ملت باید به هر نحوی که می‌توانند در نیل به این هدف بزرگ، کشور خویش را یاری کنند اما تصدی مقامات دولتی و سیاست‌گذاری اقتصادی توسط کسانی که در عرصه تجارت و اقتصاد به نوعی رقیب دیگر افراد محسوب می‌شوند همچنان که به روشنی به آن پرداختم تبعات اقتصادی اجتناب‌ناپذیری دارد. از این رو شاهد آن بودیم که چندی پیش به دنبال تاکید رئیس‌جمهور مبنی بر عدم عضویت وزرای دولت در هیات مدیره شرکت‌های خصوصی، وزیر صنعت، معدن و تجارت که در ۱۲ شرکت خصوصی عضو هیات مدیره بود از عضویت در هیات مدیره این شرکت‌ها استعفا داد. با این حال مشخص نیست آیا وزیر صنعت، معدن و تجارت تنها از عضویت در هیات‌ مدیره‌ این شرکت‌ها استعفا داده است یا سهام شرکت‌های خود را نیز واگذار کرده است.
نگاهی به میزان دارایی‌های افسانه‌ای شرکت‌های خصوصی متعددی که وزیر فعلی صنعت، معدن و تجارت عضو هیات مدیره آنها بوده است، بیانگر آن است که وی سالیان طولانی و متمادی در بخش خصوصی فعال بوده و تاثیر بسیار پروزنی بر فضای تجارت ایران دارد. طبعا دوران تصدی هر مدیر دولتی روزی به پایان خواهد رسید و او احتمالا به مشاغل پیش از دوران تصدی خود باز خواهد گشت. این موضوع قطعاً معادلات اقتصادی آینده وی را تحت تاثیر قرار خواهد داد. به عنوان مثال زمانی که در سال 2000 سناتور فیل گرام تلاش‌های بسیاری کرد تا طی لایحه‌ای مشتقات مالی را از اعمال نظارت و قوانین محدودکننده معاف کند شاید کمتر کسی احتمال می‌داد وی پس از دوران تصدی خود به عنوان نایب رئیس  بنگاه اقتصادی یو‌بی‌اس بیشترین بهره را از لایحه‌ای که خود نقش جدی در تصویب آن داشته است ببرد. اضافه کنید که همسر او خانم وندی حتی در همان دوره تصدی دولتی شوهرش نیز از اعضای هیات مدیره شرکت انرون بود و از قانونگذاری‌های همسرش حداکثر بهره را کسب کرد.  
با این حال خوشحالم از اینکه در کشور ما همواره حضرت امام(ره) و مقام معظم رهبری تاکید داشته و دارند که مسؤولان دولتی باید از بین طبقات متوسط و پایین انتخاب شوند تا درد محرومان و مستضعفان را بفهمند. امیدوارم این مهم همواره دستور کار دولتمردان در انتخاب مدیران خود باشد. بی‌شک این تاکید به معنی انتصاب مدیری که از حیث حرفه‌ای و شغلی ناتوان و مستضعف باشد نیست اما خلط مفهوم «حرفه‌ای و توانمند» با ماهیت «ثروتمند و تاثیرگذار»، همان مغالطه‌ای است که تالی‌های فاسدی که به آن پرداختم را به دنبال دارد.

 

گروه ورزشی: هیات اجرایی کنفدراسیون فوتبال آسیا به تعویق بازی‌های نمایندگان فوتبال ایران و عربستان رای داد؛ مصوبه‌ای که 2 کشور را به برقراری تفاهم تا پیش از 25 اسفند ملزم می‌کند، در غیر این صورت با خواست فدراسیون فوتبال عربستان رویارویی نمایندگان فوتبال این 2 همسایه در کشور ثالث برگزار خواهد شد. بعد از اعدام شیخ نمر و اعتراض‌های انجام گرفته در ایران به این تصمیم، فدراسیون فوتبال عربستان همنوا با حکومت آل‌سعود، مواضع تندی را علیه ایران اتخاذ کرد. سران فدراسیون فوتبال عربستان به دلیل تعرض به سفارت عربستان در تهران از کنفدراسیون فوتبال آسیا خواست به بهانه «عدم امنیت بازیکنان»، بازی‌های نمایندگان فوتبال این کشور با تیم‌های ایرانی را در کشور دیگری برگزار کند. این درخواست سه‌شنبه پیش در کمیته مسابقات کنفدراسیون فوتبال آسیا به رای گذاشته شد و اعضای این کمیته متشکل از 7 عضو درباره این پیشنهاد تصمیم‌گیری کردند. براساس تصمیم اتخاذشده در کمیته مسابقات ‌ای‌اف‌سی، در وهله اول با تغییر تاریخ بازی‌های نمایندگان ایران و عربستان، از 2 کشور خواسته شد تا 25 اسفند با هم مصالحه کنند، در غیر این صورت رویارویی تیم‌های 2 کشور در زمین ثالث برگزار می‌شود. سرانجام این مصوبه به هیات اجرایی کنفدراسیون فوتبال آسیا آمد و روز پنجشنبه گذشته با اکثریت آرا به تصویب رسید.
 نقش منفعل ورزش ایران
حضور علیرضا اسدی، دبیرکل فدراسیون فوتبال در جلسه کمیته مسابقات کنفدراسیون فوتبال آسیا این امیدواری را به وجود آورده بود تا او بتواند با استدلال‌هایش، دیگر اعضا را مجاب کند تا زیر بار پیشنهاد فدراسیون فوتبال عربستان نرود اما این اتفاق نیفتاد تا مصوبه ضدایرانی در این کمیته به تصویب برسد. همین که پای کمیته تمام عرب امنیت ورزش به پرونده ایران و عربستان باز شد و این مصوبه ضدایرانی به هیات اجرایی کنفدراسیون فوتبال آسیا رفت، نشان می‌دهد دیپلماسی ورزش ایران برنامه‌ای برای مقابله با پیشنهاد سعودی‌ها نداشته است. البته این چیزی نیست که اسدی به عنوان دبیرکل فدراسیون فوتبال و فرستاده وزارت ورزش در این فدراسیون آن را بپذیرد. او با دفاع از مواضع ایران گفت: اینکه برخی بگویند ما ترسیده‌ایم و نتوانستیم ترس خود را از گذاشتن فیلم حمله به سفارت عربستان در ایران پنهان کنیم، درست نیست. اینکه می‌گویند دیپلماسی ما دفاعی بوده یا فرق دفاع مشروع با لاک دفاعی را تشخیص نمی‌دهیم، درست نیست. براساس منطق و دیپلماسی بحث سر این است که بهانه‌ای دست عربستانی‌ها هست که ما آن را نمی‌پذیریم اما آنها می‌خواهند از این بهانه استفاده کنند. این موضوع کاملاً روشن است و نیاز به توضیح ندارد. این مهم است که برخورد ما چگونه باشد که این مسائل وارد روح قضایا نشود و به منافع ملی‌مان ضربه نزند. اسدی با اشاره به صحبت‌های اخیر و انتقاداتی که نسبت به او صورت گرفته است به تـسنیم گفت: عربستانی‌ها اعلام کردند وقتی سفارت ما در ایران امنیت ندارد، تیم‌های ما هم امنیت نخواهند داشت که ما باید با این موضوع با ظرافت برخورد کنیم. قرار نبود با گردن‌کلفتی وارد جلسه شویم و بگوییم ما حرف شما را قبول نداریم. این دیپلماسی نیست. زمان، مهم‌ترین چیزی بود که ما در جلسه خریدیم. اگر قرار بود بازی در کشوری بی‌طرف به رأی گذاشته شود، قطعاً این موضوع به ضرر ما می‌شد.
امیررضا واعظ‌آشتیانی درباره اظهارات اخیر علیرضا اسدی، دبیرکل فدراسیون فوتبال درباره مناقشه پیش آمده بین فدراسیون‌های ایران و عربستان گفت: آقای اسدی! شما بازی برده را فعلاً باخته‌اید. وقتی می‌گویید AFC اعلام کرده اگر تا 25 اسفند روابط بین ایران و عربستان به حالت عادی در نیامده و مشکلات بین آنها برطرف نشود یک کشور بی‌طرف را به عنوان میزبان بازی تیم‌های ایرانی و عربستانی معرفی خواهند کرد، معنی‌اش این است که کنفدراسیون فوتبال آسیا نسبت به این موضوع دیدگاه سیاسی دارد. در چنین شرایطی آیا شما به دنبال بازی برد - برد هستید؟ چطور چنین چیزی ممکن است اتفاق بیفتد؟رئیس پیشین فدراسیون دوچرخه‌سواری افزود: اگر من در زمینه‌های سیاسی، اقتصادی و ورزشی نظر می‌دهم نشان‌دهنده حقانیت من است اما سعی می‌کنم از این پس از شما اجازه بگیرم! شما انتظار دارید هر کاری که انجام می‌دهید همه فقط سکوت کرده و برای‌تان دست بزنند و اگر هم باختید اعلام کنید همه تلاش خود را انجام داده‌ایم اما باختیم! در چنین شرایطی شما دیگران را به «غضنفر» بودن متهم می‌کنید اما رفتار شما بیشتر به این موضوع شباهت دارد. آشتیانی تأکید کرد: آقای اسدی! در اظهارنظر قبلی خود اعلام کردید، با توجه به اینکه زیر مجموعه AFC هستیم نیازی نیست به فیفا شکایت کرده و این موضوع را در کنفدراسیون فوتبال آسیا حل می‌کنیم اما در مصاحبه اخیرتان اعلام کردید گزارشی 2 صفحه‌ای برای فیفا فرستاده‌اید. این تناقض را چگونه توجیه می‌کنید؟ در مصاحبه اخیر شما مشخص است که هنوز فرق دفاع مشروع و مشروط را نمی‌دانید! با این تعارضات چگونه می‌خواهید از حقانیت فوتبال ایران دفاع کنید؟ البته ما دعا می‌کنیم شما بتوانید از حقانیت فوتبال ایران دفاع کنید.

گروه بین‌الملل: برای چهارمین بار طی 9 ماه گذشته یک مرکز مذهبی شیعیان در عربستان هدف حملات خونبار تروریست‌های دست‌پرورده آل‌سعود قرار گرفت. این بار نیز حملات انتحاری  و مسلحانه علیه شیعیان عربستان روز جمعه صورت گرفته و  مسجد امام رضا(ع) در شهرک محاسن در منطقه شیعه‌نشین احسا در استان شرقیه این کشور را هدف قرار داده است که دست‌کم 7 شهید برجای گذاشت. تعداد مجروحان نیز از 10 تا 18 تن گزارش شده است. شبکه الجزیره بنا به گفته‌های شاهدان گزارش داد دست‌کم 5 تروریست مسلح پیش از ظهر دیروز به این مسجد حمله کرده و با جوانان داوطلب حراست از مسجد و همچنین نیروهای امنیتی درگیر شدند. متعاقب این درگیری‌ها یک عامل انتحاری به صحن حیاط مسجد امام رضا(ع) رسیده و خود را منفجر کرد. در ابتدای حمله مسلحانه، جوانان داوطلب 2 مهاجم را خلع سلاح و دستگیر می‌کنند اما  گفته می‌شود دست‌کم 2 تن از مهاجمان پس از انفجار می‌گریزند و تحت تعقیب قرار می‌گیرند به طوری که تا ساعاتی پس از حمله، صدای تیراندازی از خیابان‌های شهرک محاسن شنیده می‌شد. یکی از مهاجمان بازداشت شده به خود کمربند انفجاری بسته بود که بدین ترتیب از انفجار دوم در مسجد جلوگیری شده است. یکی از شاهدان به خبرگزاری رویترز گفت: «انفجار در بیرون از مسجد و در حیاط رخ داد و بلافاصله یک مهاجم با تفنگ وارد شد که جوانان او را گرفتند و به زمین انداختند و با اسلحه خودش او را زدند اما نمرد. بعد پلیس آمد او را برد در حالی که مجروحان به‌خاطر نرسیدن آمبولانس با خودروهای شخصی به بیمارستان منتقل شدند. اگرچه  تاکنون هیچ گروهی مسؤولیت این جنایت تروریستی را برعهده نگرفته است اما نشانه‌های آشکاری وجود دارد که همانند حملات قبلی به دیگر مراکز مذهبی شیعیان، این بار هم پای تکفیری‌های وهابی داعش در میان است. اگرچه حمله به شیعیان عربستان به دنبال تظاهرات  بیداری اسلامی  از سال 89 شدت گرفته اما حملات تروریستی مکرر داعش به مساجد و تکایای شیعه بویژه در شرق  کشور پدیده‌ای است که پس از روی کار آمدن سلمان، شاه جدید و بی‌ثبات سعودی مشاهده و گفته می‌شود وزیر کشور و ولیعهد سعودی، محمد بن‌نایف از این جنایت‌ها تحت پوشش داعش برای سرکوب غیرمستقیم شیعیان استفاده می‌کند.

گروه اجتماعی: گردوغبار شدید که روز پنجشنبه سراسر استان خوزستان را فراگرفت موجب نگرانی بسیاری از هموطنان شد. این گردوغبار که هرازگاهی میهمان خوزستانی‌ها یا ساکنان برخی دیگر از مناطق کشور می‌شود این بار 21 برابر حد مجاز شد و پس از چند ساعت خودنمایی از منطقه خارج شد. به گزارش تسنیم، احمدرضا لاهیجان‌زاده، مدیرکل حفاظت از محیط‌زیست استان خوزستان در این باره اظهارداشت: منشأ این گردوغبار ورود تندباد از کشور عراق بود که بناگاه هوای پاک استان را دچار اختلال کرد و تمام منطقه طی ساعتی مملو از گردوغبار شد. وی خاطرنشان کرد: این گرد و غبار از بستان و جنوب عراق وارد کشور شد و خوشبختانه منشأ آن کانون‌های داخلی نیست، چرا که کانون‌های داخلی به سبب بارش‌ها وضعیت بهتری را نسبت به گذشته پیدا کرده‌ است. مدیرکل حفاظت از محیط‌زیست استان خوزستان تصریح کرد: منشأ این گردوغبار که 21 برابر استاندارد بود ناشی از تندباد وارد شده از کشور عراق بود که پس از چند ساعت رفع شد. در همین حال، کیومرث بهادری مدیرکل هواشناسی خوزستان نیز  با اشاره به وقوع گردوغبار در استان خوزستان، کاهش دید افقی در شهرهای بستان و سوسنگرد را تا
50 متر عنوان کرده بود. وی افزود: غول بیابان‌های عراق اکنون بیدار شده و در ماه‌های آینده با توفان‌های متعدد گردوغبار درگیر خواهیم بود که این موضوع باید مورد اهتمام قرار گیرد.

سرلشکرجعفری گفت: به عنوان کارشناس نظامی اعلام می‌کنم که امروز هیچ دغدغه امنیتی و دفاعی نداریم اما دغدغه فرهنگی جای آنها را گرفته است. به گزارش سپاه نیوز، سردار سرلشکر محمدعلی جعفری در اجلاس سراسری اصحاب عشق با بیان اینکه هم‌اکنون مهم‌ترین دغدغه رهبر فرزانه انقلاب اسلامی، حوزه فرهنگ است، اظهار کرد: دشمنان با تمام امکانات و توان بسیج شده‌اند تا به انقلاب ما ضربه بزنند و این ضربه را در حوزه فرهنگ تدارک دیده‌اند. وی افزود: اگر الان از ما بپرسند که دغدغه اصلی شما چیست، نگران چه هستید و به خاطر چه از کار و زندگی دست کشیده‌اید و در این عرصه جهاد می‌کنید؟ پاسخ و دلیل ما «حفظ انقلاب اسلامی و پیشبرد اهداف آن» خواهد بود. سرلشکر جعفری با تاکید بر ضرورت مشخص کردن مرزهای انقلاب اسلامی ادامه داد: مهم‌ترین کار و وظیفه امروز ما این است که این مرزها را پررنگ و مشخص کنیم. کار اصلی ما حفاظت از مرزهای سیاسی، فرهنگی و ارزشی انقلاب اسلامی است و باید از تمام ظرفیت و توان خود در این مسیر استفاده کنیم. فرمانده کل سپاه با اشاره به تعبیر رهبر معظم انقلاب از جریان انقلاب اسلامی گفت: یک زمان در محضر رهبری بودیم و ایشان تعبیر زیبایی در این زمینه داشتند؛ معظم‌له فرمودند «جریان انقلاب اسلامی مانند جریان آب شیرین است و این جریان در میان اقیانوس‌های شور و تلخ در مسیر رشد و تعالی حرکت می‌کند، جلو می‌رود و البته مرزهای خود را حفظ می‌کند». وی تصریح کرد: نباید اجازه بدهیم که مرزهای انقلاب و غیرانقلاب دچار اختلاط شود و اگر بتوانیم مانند گذشته از این موضوع مراقبت کنیم، کار چندان پیچیده‌ای در ادامه مسیر نخواهیم داشت. رمز و راز ماندگاری انقلاب اسلامی ما همین است که تا امروز مرزهای خود را حفظ کرده‌ایم؛ البته دشمن نیز با پی بردن به این مهم، درصدد ضربه زدن به ما از طریق اختلاط مرزهاست. سرلشکر جعفری گفت: مقام معظم رهبری مد ظله العالی در 2 دهه اخیر تعابیر مختلف و معناداری پیرامون نقشه‌های فرهنگی دشمن داشته‌اند که از جمله آنها می‌توان به شبیخون فرهنگی، ناتوی فرهنگی و جنگ فرهنگی اشاره کرد، اما ایشان در بیانات اخیر خود مساله نفوذ را به عنوان راهبرد جدید دشمن در برابر انقلاب و نظام اسلامی مطرح کرده‌اند که یکی از عرصه‌های آن عرصه فرهنگی است. سرلشکر جعفری در پایان سخنانش با اشاره به ضرورت‌های جهاد فرهنگی اظهار کرد: در جبهه فرهنگی باید هدف‌گذاری‌های مشترک داشته باشیم و تمام برنامه‌ها و اقدامات ما به طور شفاف و روشن حول محور «انقلاب اسلامی» باشد؛ این یعنی برجسته‌سازی مرزهای انقلاب؛ یعنی همان چیزی که دغدغه امروز رهبر معظم انقلاب اسلامی است.

بررسی و شناخت تاریخ معاصر ایران، بدون شناخت انقلاب مشروطه، علل و عوامل، ریشه‌های انحراف، علل پیدایش استبداد رضاخان از دل این انقلاب و موضوعاتی از این دست میسر نخواهد بود. در این بررسی، رجال و شخصیت‌های مؤثر تاریخ معاصر سهم بسزایی دارند. در بررسی رجال عصر مشروطه، «سیدحسن تقی‌زاده» از چهره‌های مؤثر به شمار می‌رود. وی که بین چهره‌های روشنفکر غربگرا، از شهرت خاصی برخوردار است، نه‌تنها شعار «از ناخن پا تا موی سر باید غربی شود» را سر داد، بلکه به تعبیر خود «اولین بمب تقلید از غرب را در ایران منفجر کرد» و در نهایت به این آموزه‌ها نیز عمل کرد. سیدحسن تقی‌زاده از چهره‌های صاحبنام و ذی‌نفوذ در دستگاه وابسته ماسونی بود و تا مرتبه «استاد اعظم»ی ترقی کرد و از همین راه عده‌‌ای از اهل قلم و فرهنگ این مرز و بوم را به تشکیلات فراماسونری رهنمون ساخت؛ هر چند برای فرار از بیان واقعیات تاریخی و کتمان وابستگی‌اش به لژهای ماسونی، تجاهل کرده و آن را افسانه‌ای بیش نمی‌خواند!
تقی‌زاده از جمله عاملان انحراف نهضت مشروطه به سمت امیال سیاسی انگلستان و از عوامل توفیق نقشه‌های سیاسی آن کشور در ایران طی یک دوره 50 ساله پس از مشروطیت به شمار می‌رود. او شهریور 1256 در تبریز متولد شد. در دارالفنون تهران تحصیل کرد و از جوانی رشته‌‌های مختلف تحصیلی را در کنار زبان‌های عربی و انگلیسی فراگرفت. از ابتدای جوانی به الگوهای غربی گرایش یافت. او خود گفته است «از 16 سالگی درصدد رهایی از تقلید و اطاعت کورکورانه تعبدی بوده است.»(1) چند سال بعد بر اثر آشنایی با آثار نویسندگان تجددخواه به علوم جدید غربی و اندیشه‌های اروپایی و تفکر تجددطلبانه تمایل یافت. در 24 سالگی مدرسه‌ای به نام «تربیت» را با هدف ترویج اندیشه‌های غربی در تبریز تأسیس کرد، اما مخالفت روحانیون و مردم مذهبی مانع کار مدرسه شد. تقی‌زاده سپس به کمک بعضی دوستان و همفکران خود کتابخانه‌ای تأسیس کرد و در آن علاوه بر کتاب‌های دینی، کتاب‌های فرنگی نیز به معرض فروش گذاشت. کتابخانه وی به سرعت به مرکزی برای رفت و آمد «متجددان» و همچنین آزادیخواهان آذربایجان تبدیل شد. این کتابخانه در حوادث مشروطه مورد حمله مردم قرار گرفت و به آتش کشیده شد.  تقی‌زاده سپس دوهفته‌نامه «گنجینه فنون» را به کمک همفکران خود منتشر کرد اما این نشریه نیز پس از یک سال و نیم انتشار به دلیل شیوع وبا در ایران و عزیمت نامبرده به خارج از کشور تعطیل شد. تقی‌زاده به ترکیه [عثمانی]، لبنان، سوریه، مصر و منطقه قفقاز رفت و با نویسندگان و محافل فرهنگی این کشورها و همچنین با نویسندگان نشریات پارسی‌زبان به گفت‌وگو و تبادل نظر پرداخت. او در کشاکش جنبش مشروطه به تبریز بازگشت و در صف آزادی‌خواهان تبریز قرار گرفت. پس از پیروزی جنبش مشروطه و افتتاح اولین مجلس شورای ملی به نمایندگی از سوی تجار تبریز انتخاب شد و در فرصت کوتاهی توانست رهبری جناح اقلیت روشنفکر و تجددخواه مجلس را برعهده بگیرد.(2)او از پیمان منعقده میان روسیه و انگلستان برای تقسیم ایران در 1286 (موسوم به قرارداد 1907) دفاع کرد.(3) در تدوین متمم قانون اساسی ایران نیز نقش داشت و با مداخله روحانیون در مجلس برای نظارت و انطباق قوانین با موازین شرعی مخالفت کرد و از همین زمان نام او به‌عنوان یک سیاستمدار مخالف اعتقادات مذهبی بر سر زبان‌ها افتاد.(4) این رویکرد وی به سرعت مورد توجه سفارتخانه‌های خارجی ذی‌نفع در تحولات ایران قرار گرفت. او پس از به توپ بستن مجلس توسط نظامیان روس از بیم جان خود به سفارت انگلستان پناهنده شد- تیر 1287- و از آنجا با وساطت این  سفارتخانه توانست از طریق بندرانزلی به باکو و تفلیس برود. او در این سفر به فرانسه و انگلستان نیز رفت و در لندن از حمایت «ادوارد براون» مستشرق و جاسوس انگلیسی برخوردار شد.(5) براون و تقی‌زاده و جمعی از نمایندگان مجلس انگلستان با تشکیل «کمیته ایران» تلاش کردند سیاست‌های بریتانیا در قبال جنبش مشروطه را هدفمند کنند. تقی‌زاده با عضویت در تشکیلات فراماسونری و با توجه به نفوذ گسترده آن در میان «منورالفکر»های ایرانی در خارج و داخل کشور بویژه در میان طیفی از مشروطه‌خواهان، توانست به داخل جنبش مشروطه راه یافته و نقش خود را ایفا کند.(6) او در 1287ش. با رتبه درجه یک به عضویت «لژ بیداری ایرانیان» درآمد. این لژ اواسط سال 1285 توسط 10 نفر از ماسون‌های ایرانی و فرانسوی در تهران شکل گرفت و 15 آبان 1286 از سوی شرق اعظم به رسمیت شناخته شد و سند شناسایی رسمی آن 30 آبان همان سال به تهران ارسال شد.(7) براساس اسناد موجود، 27 اردیبهشت 1287، سیدحسن تقی‌زاده به عضویت «لژ بیداری ایران» درآمد.(8) وی در سال‌های بعد به سمت استادی اعظم لژ نیز نایل آمد.(9) تقی‌زاده اواسط 1287 ش. در پی تشدید قیام مردم ضد «محمدعلی شاه» مخفیانه به تبریز بازگشت. در آن زمان مشروطه‌خواهان تبریز حول شخصیت‌هایی چون «ستارخان» و «باقرخان» گرد آمده بودند و تقی‌زاده تنها مورد توجه اقلیتی از روشنفکران جنبش مشروطه قرار گرفت.
پس از فتح تهران و خلع محمدعلی‌شاه در 1288ش. تقی‌زاده از سوی چهره‌هایی چون عضدالملک (نایب‌‌السلطنه)، محمدولی‌خان تنکابنی و سردار اسعد بختیاری به تهران دعوت شد تا درکمیته‌ای که هدفش اداره موقت کشور و فرونشاندن خشم و تندروی مشروطه‌خواهان بود، فعالیت کند. در همین سال تقی‌زاده در انتخابات دوره دوم مجلس شورای ملی به نمایندگی از مردم تبریز به مجلس راه یافت. در این دوره اختلاف میان 2 جناج موسوم به «اعتدالیون» و «انقلابیون»، نمایندگان را به صف‌بندی‌های خصومت‌آمیز سوق داد. بحث‌های مربوط به اصلاحات ارضی، اعطای املاک زراعی به کشاورزان و همچنین دخالت یا عدم دخالت دین در سیاست، نمایندگان مجلس را رو در روی یکدیگر قرار داد. دستگیری و اعدام آیت‌الله شهید شیخ «فضل‌الله نوری» پرچمدار مشروعیت در نهضت
مشروطه- مرداد 1288- و همچنین ترور آیت‌الله «سیدعبدالله بهبهانی» مقتدرترین رهبر جنبش مشروطه و رهبر جناح مخالف تقی‌زاده ـ تیر 1289ـ  نتیجه این رویارویی بود. در جلد دوم کتاب ظهور و سقوط سلطنت پهلوی آمده که شیخ فضل‌‌الله نوری به دستور کمیته‌ای به شهادت رسید که حسینقلی‌خان نواب، سیدحسن تقی‌زاده، حسن وثوق‌الدوله، ابراهیم حکیم‌‌الملک، محمدولی‌خان تنکابنی، سردار اسعد بختیاری و چند نفر دیگر عضو آن بودند.(10)
پس از این حوادث، تقی‌زاده به دشمنی با روحانیت متهم شد و مرحوم آیت‌الله‌العظمی آخوند خراسانی و عده‌ای از علمای نجف به «فساد مسلک سیاسی تقی‌زاده و عدم شایستگی او در مجلس و لزوم خروج او از ایران»(11) فتوا دادند.
در پی این تحولات تقی‌زاده رهسپار تبریز شد تا بحران فرونشیند اما خشم افکار عمومی نسبت به وی سبب خروج او از کشور و عزیمتش به استانبول شد. تقی‌زاده طی یک سال و نیم اقامت در این شهر با محافل تجددخواه و روشنفکر، معاشر بود. او با «مورگان شوستر» مستشار آمریکایی که برای ورود به ایران و تصدی امور مالی کشور آماده سفر به تهران می‌شد،(12) ملاقات کرد. سفری هم به پاریس و لندن داشت و طی 6 ماه اقامت خود در انگلستان با ادوارد براون و چهره‌های دخیل در مسائل ایران دیدار و گفت‌وگو کرد.  هنگام اولتیماتوم روسیه به دولت ایران برای اخراج مورگان شوستر- آذر 1290- که موجی از خشم و نفرت مردم و علما را به همراه آورد، تقی‌زاده از اروپا طی نامه‌ای ضمن حمایت از روسیه از دولت و مجلس خواست اولتیماتوم را پذیرفته و از روسیه عذرخواهی کنند.(13)وی در همین سفر بود که در جریان انتخابات دوره سوم مجلس شورای ملی غیاباً به نمایندگی مجلس انتخاب شد(!) اما به ایران بازنگشت و اردیبهشت 1292 در آستانه وقوع جنگ اول جهانی رهسپار آمریکا شد. با شروع جنگ اول جهانی دوره تازه‌ای در زندگی تقی‌زاده آغاز شد. دولت آلمان که قصد داشت سیاست‌های انگلیس و روسیه را خنثی کند و نقشه‌های خود را در همه جبهه‌ها از جمله در خاورمیانه و ایران به اجرا درآورد، برقراری تماس با همه سیاسیون مطرح در عرصه تحولات سیاسی ایران را آغاز کرد. ظاهراً از نظر دولت آلمان، تقی‌زاده از عناصر مؤثر در اجرای این سیاست بود و با وی از طریق واسطه‌ای تماس حاصل شد و تقی‌زاده 10 دی 1293- نخستین سال جنگ اول جهانی- از آمریکا خارج شد و با یک کشتی هلندی رهسپار برلین شد. او در آلمان توانست جمعی از ایرانیان ملی‌گرا را دور خود جمع کند و نشریه «کاوه»(14) را انتشار دهد و «کمیته ملیون ایرانی» را که هدفش بسیج نیروهای سیاسی به کمک آلمان و آزاد کردن ایران از اشغال روسیه بود، تشکیل دهد. برخی مورخان، تقی‌زاده را در این سال‌ها جاسوس انگلیس در آلمان لقب داده‌اند. تقی‌زاده در سال‌های جنگ اول جهانی به روزنامه‌نگاری، سازماندهی نیروها و تماس با اشخاص بانفوذ سیاسی پرداخت و سفرهایی به اروپا انجام داد. او حتی در مجلس چهارم نیز که تیر 1300 افتتاح شد و در انتخابات آن به طور غیابی گزینش شده بود، شرکت نکرد. بهمن 1300 به دستور قوام‌السلطنه نخست‌وزیر وقت هیأتی از ایران برای انجام مذاکرات دوستانه و انعقاد قراردادهای سیاسی و بازرگانی با دولت شوروی به مسکو رفت. به درخواست قوام، تقی‌زاده از برلین رهسپار مسکو شد و ریاست این هیأت را برعهده گرفت. در پایان این مأموریت، تقی‌زاده دوباره رهسپار برلین شد. او در این شهر با یک دوشیزه آلمانی ازدواج کرد. رویدادهایی مانند تثبیت اقتدار رضاخان، محو شدن سلسله قاجار، سپس انتخاب غیابی مجدد تقی‌زاده برای ورود به پنجمین دوره مجلس شورای ملی، عواملی بودند که باعث شد وی به سفر 14 ساله خود به اروپا و آمریکا و از جمله به اقامت 9 ساله خود در آلمان خاتمه دهد و تابستان 1303 به تهران بازگردد. تقی‌زاده پس از بیش از یک دهه دوری از کشور با فضای سیاسی تازه‌ای در ایران روبه‌رو شد. در مجلس پنجم اعضای حزب جدید‌التأسیسی که عمدتاً جوانان تحصیلکرده در غرب و طرفدار اندیشه‌های غربی بودند و از مشی جدایی دین از سیاست تبعیت می‌کردند، به تقی‌زاده نزدیک شدند. این در حالی بود که این حزب از حمایت «رضاخان» نیز برخوردار بود. رضاخان حتی یک‌بار به منزل تقی‌زاده رفت و در زمینه تغییر سلطنت از قاجاریه به پهلوی در کشور و نیز «اصلاحات و توسعه» با وی مشورت کرد. تقی‌زاده در عصر رضاشاه پهلوی به مناصب مهمی چون استانداری، وزیرمختاری، سفارت و وزارت رسید. در برنامه‌هایی که رضاشاه از آنها به‌عنوان «اصلاحات و توسعه» یاد می‌کرد همکار نزدیک او بود. وی دی 1307 به توصیه «تیمورتاش» وزیر دربار رضاخان والی خراسان شد، تیر 1308 به‌عنوان وزیرمختار ایران عازم لندن شد و فروردین 1309 به‌عنوان وزیر طرق و شوارع- وزیر راه- به کابینه «مخبر‌السلطنه هدایت» راه یافت. مرداد همان سال با حفظ سمت وزیر مالیه شد. او در همین سمت بود که در 1312 قرارداد «دارسی» را با شرایطی خلاف منافع کشور تجدید کرد(15) و موجی از لعن افکار عمومی را تا پایان زندگی‌اش به جان خرید. تقی‌زاده تصمیم این قرارداد را به عهده رضاشاه دانسته و خود را «آلت فعل» او تلقی کرده است، ولی طیف وسیعی از نمایندگان مجلس او را «عامد و عامل» خواندند. تقی‌زاده پس از انعقاد قرارداد تجدید دارسی از وزارت برکنار شد و دی همان سال به‌عنوان وزیرمختار رهسپار فرانسه شد و به تعبیری از ایران دور شد اما این سمت دوامی نداشت و تقی‌زاده به دلیل ناتوانی در جلوگیری از نشر مطالب انتقادی علیه رضاشاه در مطبوعات فرانسه، مرداد 1314 برکنار شد. او رهسپار برلین شد و یک سال در این شهر ماند. سپس به کمک «حسین علاء» سفیر ایران در لندن و سر«دنیس راس» رئیس مؤسسه مطالعات شرقی در لندن توانست به‌عنوان مدرس زبان فارسی و تاریخ ایران به تدریس در دانشگاه بپردازد. او تا پایان سلطنت رضاخان به تهران بازنگشت و به مدت 6 سال در دانشگاه‌های انگلیس به تدریس مشغول بود.
جنگ دوم جهانی، سقوط رضاشاه، اشغال ایران، تغییر فضای سیاسی کشور، تشکیل کابینه فروغی و بر سر کار آمدن دوستان تقی‌زاده، دوباره او را به دنیای سیاست بازگرداند. تقی‌زاده آبان 1320 وزیرمختار ایران در فرانسه و چندی بعد سفیرکبیر در آن کشور شد. او در سال‌های نیمه اول دهه 1320 در دفاع از مواضع حکومت «محمدرضا پهلوی» در سازمان‌های بین‌المللی فعال بود. در رویارویی با حوادث آذربایجان و دفاع از شکوائیه‌‌های حکومت شاه از روسیه در شورای امنیت سازمان ملل، تلاش‌های فراوانی کرد. او در 1323 سفیرکبیر ایران در انگلستان شد و در 1326 به‌عنوان نماینده مردم تبریز به مجلس پانزدهم راه یافت. تقی‌زاده مهر این سال وارد تهران شد و در مجلس به خاطر حمایت از تمدید قرارداد نفت به خیانت و عاملیت انگلیس و تبانی به زیان کشور متهم شد. او در مجلس پانزدهم منزوی بود. سال 1328 در اولین انتخابات مجلس سنا به‌عنوان یکی از سناتورهای تهران انتخاب شد و تا 1346 در این سمت باقی ماند. او 6 سال از این مدت از جمله دوره بحرانی ملی شدن صنعت نفت را رئیس سنا بود و در این سمت با ملی شدن صنعت نفت مخالفت می‌ورزید. تقی‌زاده سپس در سال 1346 به دلیل افشا شدن اسامی و اسرار ماسون‌های ایرانی توسط ساواک که برای تضعیف نفوذ انگلیس و تقویت نفوذ آمریکا صورت گرفت، به بهانه کهولت سن، فعالیت سیاسی را کنار نهاد(16) و خانه‌نشین شد. او در سال‌های پایانی عمر خود فلج و ویلچرنشین شد و 8 بهمن 1348 در 92 سالگی مرد.
-----------------------------------
پانوشت‌ها
 1- دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائره‌المعارف اسلامی، ج 7، ص 884
2- دانشنامه، همان
3- رهبران مشروطه، ابراهم صفائی، انتشارات جاویدان، ج 2، ص 245
4- رهبران مشروطه، همان، ص 249
5- ادوارد براون که از مروجان فرقه ضاله بابیگری و بهائیگری بود، صاحب تألیفات عدیده‌ای به زبان فارسی است. او 15 دی 1304 در لندن درگذشت.
6- مشاهیر سیاسی قرن بیستم، احمد ساجدی، انتشارات محراب قلم، ص 131
7- فصلنامه مطالعات تاریخی، مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی، ج 6، ص 237
8- فصلنامه، همان
9- سیدحسن تقی‌زاده به روایت اسناد ساواک، مرکز بررسی اسناد تاریخی، مقدمه ص 9
10- ظهور و سقوط سلطنت پهلوی، مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی، ج 2، ص 157
11- مشاهیر، همان، ص 132
12- مورگان شوستر 17 اردیبهشت 1290 همراه با 4 مستشار دیگر آمریکایی برای آنچه «اصلاح امور مالی ایران» خوانده شد به تهران‌آمد.
13- سیدحسن تقی‌زاده، همان، مقدمه، ص 11
14-اولین شماره نشریه «کاوه» به مدیریت تقی‌زاده، سوم بهمن 1294 در برلین منتشر شد. این نشریه از 15 شهریور سال بعد به صورت روزانه- روزنامه- درآمد.
15- برای اطلاع از تجدید پیمان دارسی به مقاله «سرگذشت نفت از فوران اولین چاه تا پیروزی انقلاب» در سایت مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی مراجعه شود.
16-  مشاهیر، همان، ص 133
منبع: موسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی

گروه سیاسی: نشست مشترک هیئات دولت ایران و ایتالیا زیر مجسمه مارکوس آنتونیوس یک اشتباه یا به عبارتی یک گاف بزرگ بود که نشان داد هیات همراه آقای رئیس‌جمهور توجه و تدبیر لازم برای مدیریت چنین برنامه‌ها و مراسمی را ندارند.
به گزارش «وطن امروز»، ماجرای این نشست مشترک زمانی مطرح شد که حسین دهباشی از طرفداران حسن روحانی و سازنده فیلم انتخاباتی او با اشاره به برگزاری نشست مشترک دولت‌های ایران و ایتالیا زیر مجسمه مارکوس آئورولیوس آنتونیوس، از همراهان رئیس‌جمهور بشدت انتقاد کرد.  حسین دهباشی در صفحه فیس‌بوک خود زیر عکس نشست خبری روحانی با نخست‌وزیر ایتالیا در محل موزه Capitoline شهرداری رم نوشت: «اطمینان دارم رئیس‌جمهور میهن‌دوستی چون آقای دکتر روحانی بعدا بسیار رنجیده اما یعنی مشاوران فرهنگی و رسانه‌ای ایشان نیز سواد و حواسش را نداشته‌اند که لحظه‌ای تردید کنند در انتخاب بی‌سابقه محل موزه Capitoline شهرداری رم برای برگزاری جلسه رسمی رؤسای دو کشور و امضای انبوهی از پیمان‌های تفاهم آن هم در سایه مجسمه و زیر سم اسب «مارکوس آئورلیوس آنتونیوس» که ایرانیان را در عصر پارتیان و سلسله اشکانی به سختی شکست داده و مغلوب خود ساخته؟»  این نوشته دهباشی به سرعت تبدیل به یک موج خبری شد و رسانه‌های رسمی و نیز شبکه‌های اجتماعی مملو از این خبر و اظهارنظرهای پیرامون آن شد. بی‌دقتی و بی‌تدبیری هیات دولت و همچنین سفارت ایران در ایتالیا باعث شد اولین سفر حسن روحانی به اروپا با یک گاف بزرگ مواجه شود به‌گونه‌ای که به کلی سفر او به ایتالیا به حاشیه رفت و همه در ایران درباره ماجرای مارکوس آنتونیوس اظهارنظر می‌کردند.  در این میان حامیان دولت پس از شک یک روزه، درصدد پاسخگویی به دهباشی و توجیه این گاف برآمدند که البته خود تبدیل به گاف بزرگ‌تری شد. خبرگزاری آنا وابسته به سازمان میراث فرهنگی در این میان پیشقدم شد.  این خبرگزاری برای توجیه گاف روحانی، آنتونیوس را فیلسوف صلح نامید و نوشت او فاتح ایران نبوده است!  این خبرگزاری نوشت: در پی طرح انتقاداتی درباره دیدار رئیس‌جمهوری اسلامی ایران با نخست‌وزیر ایتالیا زیر سایه مجسمه «مارکوس آئورلیوس» که گفته شده فاتح ایران در جنگ علیه سلسله اشکانی بوده، خبرنگار فرهنگی آنا به مستنداتی دست یافت که نشان می‌دهد برخلاف این ادعاها، این مجسمه نماد صلح و اندیشه است نه جنگ و کشورگشایی.  این خبرگزاری در ادامه این مطلب شگفت‌انگیز نوشت: برخلاف ادعاهایی که اخیراً در این مورد مطرح شده که مجسمه مارکوس آئورلیوس نمادی از جنگ‌های کشورگشایانه رم باستان علیه ایرانیان است، کارشناسان آثار باستانی و میراث فرهنگی معتقدند این مجسمه سوار بر اسب اساساً به صلح و اندیشه بشری اشاره دارد.  مارکوس آئورلیوس آنتونیوس آگوستوس با وجود شرکت در جنگ‌های متعدد علیه اقوام مختلف که در آن زمان کاملاً معمول و مرسوم بود، اساساً در تاریخ به عنوان «امپراتور فیلسوف» شناخته شده است. این نوشته عجیب خبرگزاری میراث فرهنگی که بلافاصله در خبرگزاری‌های حامی دولت پخش شد البته با شاهکار خبرگزاری ایسنا همراه بود.  این خبرگزاری در مطلبی به قلم مصطفی مسجدی‌آرانی در پاسخ به مذاکره زیر سم اسب فاتح ایران نوشت آنتونیوس تنها چند بخش کوچک از ایران را گرفت و این موضوع چندان مهم نیست! این حامی دولت در خبرگزاری ایسنا نوشته است: «جنگ روم با امپراتوری اشکانیان در عصر پارتیان، از ۱۶۱ میلادی آغاز شد و تا ۱۶۶ میلادی ادامه داشت. در ۳ سال ابتدای آن جنگ، پیروزی از آن ایرانیان بود و در نیمه دوم آن 6 سال بود که ایران شکست خورد ولی نه آنچنان که «فتح» شود بلکه ارمنستان و یکی، دو منطقه کوچک دیگر را از دست داد. ایران بزرگ کجا و این یکی، دو منطقه کجا؟!»  شگفت‌انگیزتر از همه آنجاست که این نویسنده، بیماری آنتونیوس به تیفوس را نشانه عذاب الهی دانسته است. او نوشت: «حتی پس از آن پیروزی مختصر ارتش روم بر اشکانیان هم، از کار خدا یا آه مردم مظلوم، طاعون از طریق لشکر فاتح به اروپا رفت و خانمان سوز شد.» در واقع این خبرگزاری دولتی در یک استدلال حیرت‌انگیز با استناد به بیماری فاتح ایران تلاش کرده نشستن زیر مجسمه فاتح ایران را توجیه کند!
اما این توجیهات شاهکار در حالی است که مارکوس آئورلیوس آنتونیوس پادشاه کشورگشای روم بوده است و بخش وسیعی از خاک ایران را در دوره اشکانیان به اشغال خود درآورد! مارکوس آئورلیوس از امپراتوران روم بود که نقش برجسته‌ای در آخرین دوره جنگ‌های روم علیه ایرانی‌ها داشت. وی در سال 162 میلادی برادرخوانده‌اش (لوسیوس وروس) که جانشین او در امپراتوری بود را برای مقابله با گسترش نفوذ پارت‌ها در ارمنستان و غرب بین‌النهرین به جنگ با آنان فرستاد. لوسیوس علاوه بر اشغال ارمنستان و غرب بین‌النهرین (فرات تا رود خابور) تیسفون پایتخت اشکانیان را نیز فتح کرد و کاخ بلاش سوم را با خاک یکسان کرد و نواحی غربی بین‌النهرین را از دولت اشکانی جدا کرد. این دوره از جنگ‌های رومیان که از سال 162 میلادی آغاز شده بود، در سال 166 میلادی با پیروزی رومی‌ها خاتمه یافت و مارکوس آئورلیوس (امپراتور روم) القاب پارتیکوس و مادیکوس (فاتح پارت‌ها و مادها) را به لوسیوس اعطا کرد.
تغییر ویکی‌پدیا؟!
حسین دهباشی پس از ماجرای حملات پیاپی حامیان دولت به او روز پنجشنبه نیز مطلبی نوشت و به موضوعی عجیب اشاره کرد.
براساس نوشته دهباشی، گویا برخی حامیان دولت روحانی با دستبرد به ویکی‌پدیا اقدام به تغییر مطالب مربوط به مارکوس آنتونیوس کرده‌اند. دهباشی در این مطلب با عنوان «ویکی‌تقلبیا» نوشت: راستش نباید خیلی هم این قضیه نشستن زیر پای سردار رومی متجاوز به ایران را کش داد بویژه از پریروز تا حالا که آن تذکره چند کلمه‌ای مرقوم شد آنقدر ادب از برخی دوستان متظاهر به مدارا آموخته‌ایم که بیا و ببین! و به نظر نیازی نباشد برخی همین یکی، دو ساعته در ویکی‌پدیا ویراستاری بدون منبع فرموده و با فتوشاپ زیرش خط قرمز کشیده که انگار صاحب این قلم اشتباه «فاحش» کرده و اوشون تیسفون را غارت نکرده و ایران عصر اشکانیان و پارتیان را شکست نداده.
خب! باشد! شما در ویکی‌پدیا و بدون مرجع جعل می‌کنید: «ما بردیم و ما بردیم...» ما هم از باب رفیق‌بازی می‌گوییم: «نه فقط ما بردیم که چلوکباب را هم ما... و الی آخر»
منتها رفقای جان! فرض بفرمایید یکی از این بروبچ که سال‌ها از طرف شما متهم شدند به تقلب در انتخابات سال 1388 به زمان و تاریخ این ویراستاری جعلی رجوع کند یا خدای نکرده
یکی، دو کلمه‌ای انگلیسی یا ایتالیایی بداند و نسخه فرنگی را با نسخه تازه ویراسته فارسی مقایسه کند یا کتابخانه‌ای داشته و یک نگاهی کند به تاریخ تمدن ویل دورانت یا تاریخ ایران باستان گریشمن؛ زشت است به خدا! و ارزش‌اش را ندارد، دارد؟
 

حجت‌الاسلام و المسلمین سید سعید لواسانی*: «بزرگواری نفس و روح» نقطه مقابل «ضعف نفس» است. بزرگواری روح یعنی طبع و نفس خود را عادت‌ دادن به اینکه «مردانِ روزگار از همت بلند به جایی رسیده‌اند». اصولاً در اجتماع تنها روی انسان‌هایی می‌توان حساب کرد که دارای روحی بلند و بزرگوار هستند. روح کوچک که جز ذلت نمی‌آورد و روح بزرگ که خود را با عقل و شرع آموخته نکرده باشد جز اینکه جامعه را به آتش بکشد، کاری ندارد اما پایه‌های جامعه اسلامی روی مردان بلندهمتی است که دارای روح و نفسی بزرگوار هستند، آنان ذلت را تحمل نمی‌کنند و همه سختی‌ها را به جان می‌خرند و خود را در معرض هرگونه خدمتی به دین خدا و مردم قرار می‌دهند و هرگز دستی به سوی کسی دراز نمی‌کنند، بویژه نسبت به مستکبران و صاحبان زر و زور و تزویر کاملاً بی‌اعتنا هستند. دلیل چنین روحیه‌ای چیست؟ آنان به مطامع پست و حقیر دنیوی بی‌اعتنا هستند.
خدمت حضرت آیت‌الله نوری‌همدانی بودیم، ایشان فرمودند: پس از پیروزی انقلاب اسلامی، علمای بلاد برای زیارت حضرت امام به قم آمدند. بنا شد با علمای قم در فیضیه ملاقاتی داشته باشند. در ملاقات فیضیه شهید آیت‌الله مدنی صحبت کردند. ایشان فرمودند: ما دعای پیامبر خدا(ص) را زیاد می‌خواندیم «وَ لَا تَجْعَلْ مُصِیبَتَنَا فِی دِینِنَا وَ لَا تَجْعَلِ‏ الدُّنْیَا أَکْبَرَ هَمِّنَا وَ لَا تُسَلِّطْ عَلَیْنَا مَنْ لَا یَرْحَمُنَا» [تهذیب الاحکام: 3/92] خداوند به ما توفیق داد و دین آزاد شد. خداوند لطف فرمود و تسلط کسانی را که بر ما رحم نمی‌کردند، از ما گرفت. اما ماییم و اینکه دنیا اکبر همّ‌مان نشود».
اگر همت ما مصرف دنیا نباشد، تنها یک چیز برای‌مان مهم است؛ آیا در مسیر و راه خدا هستیم؟ اگر باشیم که هیچ برایمان اهمیتی ندارد که از دنیا چه به ما می‌رسد، داریم یا نداریم، در وسط میدان هستیم یا در گوشه‌ای مشغول خدمتیم. در این‌صورت خود را در هیچ وقتی نمی‌بازیم. نه در جایی که دچار سختی هستیم و نه زمانی که به مقام و موقعیت و ثروتی رسیده‌ایم. راهش آن است که علاقه و محبت خود را از دنیا قطع کنیم. «سَیِّدِی صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ، وَ أَخْرِجْ‏ حُبَ‏ الدُّنْیا عَنْ قَلْبِی‏» [الاقبال: 1/167] زیرا «این دنیا با تمام زرق و برق ظاهری‌اش ناچیزتر از آن است که قابل محبت باشد.» [امام خمینی، ولایت فقیه، 285]
وقتی دنیا در نگاه ما پست و حقیر شد و دنبال مطامع حقیر دنیا نبودیم، آن‌وقت افق دید ما باز و همت ما بلند می‌شود و روح ما را آمال دنیوی سیراب نمی‌کند. از تن‌آسایی و تنبلی خودداری می‌کنیم و تا زنده هستیم، در تلاش و مجاهده دائمی خواهیم بود.
بزرگواری نفس و روح را نباید با صفات ناپسندی چون کبر و عُجب یکی گرفت. کسی که دارای روحی بلند است، هیچ‌گاه از کار و تلاش ننگی ندارد. همانند پیامبر خدا(ص) نسبت به همه مهربان و دلسوز است تا جایی که بر کوچک و بزرگ سلام می‌کند اما آثار بزرگی از چهره او معلوم است. نمونه بارز روح بزرگوار و همت عالی امام ما بود که جز اهداف متعالی الهی، هیچ چیزی طایر روح قدسی ایشان را به خود جلب نمی‌کرد. هیچ توجهی به دنیا و دنیاطلبان و قدرت‌های پوشالی آن نداشت، واهمه‌ای از هیچ قدرت مادی نداشت. فقط به خدا توجه داشت و تنها خود را در پیشگاه خدا خاضع و خاشع و ذلیل می‌کرد و قرب الهی هدف یگانه او بود.  
خلاصه کلام اینکه بزرگواری نفس و روح و بلندی همت است که به ما جرأت کارهای بزرگ
- دنیوی و اخروی- می‌دهد.
انرژی هسته‌ای را جوانان ما که روحی بزرگوار و همتی عالی داشتند، بومی کردند. اگرنه نفس‌های کوچک و همت‌های پست که برای هر کار و پروژه‌ای اول منافع مادی خود را می‌بینند، توان انجام کارهای بزرگ را ندارند. آنان در بهترین حالت روبه‌روی دانشگاه تهران دفتر می‌زنند تا برای دانشجویانی که حال درس‌خواندن ندارند، رساله بنویسند و مدرک‌فروشی کنند! اما آن که همتی بلند دارد، اهداف بلندی هم دارد و برای رسیدن به اهداف و آرمان‌های خود هیچ‌گاه خسته نمی‌شود و هرچه زمان بکشد، باز رسالت و اصالت خود را فراموش نمی‌کند و تلاش می‌کند استعداد خود را در بالاترین نقطه آن به کار گیرد. اگر ما بدانیم حامل ولایت الهی یعنی قرب خدا هستیم، خودمان وجه‌الله هستیم و استعدادی بی‌پایان برای تحقق اهداف الهی روی زمین داریم، هیچ‌گاه خسته نمی‌شویم. مگر ما نمی‌توانیم عمار، مالک اشتر، میثم تمار و امثال این بزرگان بشویم؟ تفاوت آنان با ما این است که روحی بزرگوار داشتند و همتی عالی. هرکسی خدمتی بارز کرده، حتما این دو ویژگی را داشته است. خودمان را فریب ندهیم که ما نمی‌توانیم! معلوم نیست کی اجل ما فرامی‌رسد! بگذار این چند روزه عمر را سپری کنیم! همه اینها فریب نفس و شیطان است. مردان بزرگ در عین حالی که نمی‌دانستند اجل آنان کی فرامی‌رسد، کارهای بزرگ انجام داده‌اند.  امام امت جلوی چشم ماست. در سلوک و طی مراحل والای عرفانی تا مقام ولایت و قرب الهی، در علم اعم از حکمت و فقه و اصول و تفسیر و عرفان، در سیاست و حکومت‌داری و رهبر بزرگ‌ترین انقلاب جهان بشریت، همه اینها به این دلیل بود که امام ما روحی بزرگوار و همت عالی داشت که گام در وادی طلب گذاشته بود و در سفر به سوی حق نه تنها خود رفت و به مقامات عالی معنوی رسید، بلکه دست ملت ایران را هم گرفت و از منجلاب شرک و فساد و ستم نجات داد و تا منزل مقصود برد. جلوه عمل ایشان جهان معاصر را درنوردید که تنها 7 میلیون نفر در نیجریه شیعه خمینی شدند. آیا این چیز کمی است؟ تازه این از نتایج سحر است. باش تا صبح دولتت بدمد.
امام چنان راه‌های خطرناک و پرپیچ خم و سخت مسیر تحقق اهداف الهی را پیمود که کسانی که دنبال ایشان روان شدند، منزل مقصود و ره صد ساله را به یک اشاره ایشان طی کردند و دست از طلب برنداشتند تا کام دل آنان برآمد.
* امام جمعه شمیرانات